Για χρόνια το Οικουμενικό Πατριαρχείο αντιμετωπίζουν τις πρακτικές διακρίσεων που εμπίπτουν σε τρεις μεγάλες κατηγορίες:
- η απόρριψη του νομικού καθεστώτος συνοδευόμενη από την κατάσχεση περιουσίας,
- το κλείσιμο της Ιεράς Θεολογικής Σχολής Χάλκης,
- η παρέμβαση στην διαδικασία εκλογής του Οικουμενικού Πατριάρχη.
Απόρριψη του νομικού καθεστώτος συνοδευόμενη από την κατάσχεση περιουσίας
Παρότι η κυβέρνηση της Τουρκίας έχει υποσχεθεί να εφαρμόσει δίκαιες πολιτικές αρχές όσον αφορά τη μετατροπή των ιστορικών χριστιανικών χώρων σε τζαμιά, μέχρι στιγμής παραμένει υπόσχεση. Ο 20ός αιώνας στην Τουρκία χαρακτηρίζεται από μια σειρά κυβερνητικών πράξεων που αποσκοπούν στην κατάσχεση και καταστροφή των περιουσιών. Διάφορα κυβερνητικά διατάγματα και φόροι δήμευσης επιβλήθηκαν στις περιουσίες του Οικουμενικού Πατριαρχείου και των Ορθοδόξων Χριστιανικών κοινοτήτων.
Το κλείσιμο της Ιεράς Θεολογικής Σχολής της Χάλκης
Μια άλλη περίπτωση διάκρισης αφορά το κλείσιμο της Ιεράς Θεολογικής Σχολής της Χάλκης. Το σχολείο ιδρύθηκε το 1844 και το 1971 δεν του επιτρεπόταν να δέχετε νέους σπουδαστές. Για πολλά χρόνια,ο Οικουμενικός Πατριάρχης έκανε επείγουσα αιτήματα για την επαναλειτουργία της Ιεράς Θεολογικής Σχολής της Χάλκης και λάμβανε μόνο τις υποσχέσεις των Τούρκων αξιωματούχων.
Η ετήσια έκθεση του 2018 της Επιτροπής των Ηνωμένων Πολιτειών για τη Διεθνή Θρησκευτική Ελευθερία αναφέρει: “Η επανέναρξη της λειτουργίας της Σχολής της Χάλκης και η επιστροφή των περιουσιών στις θρησκευτικές μειονοτικές ομάδες αποτελούν ζητήματα έντονου ενδιαφέροντος για τις Ηνωμένες Πολιτείες”.
Η παρέμβαση στην διαδικασία εκλογής του Οικουμενικού Πατριάρχη
Το 1923 και το 1970 οι κυβερνήτες της Κωνσταντινούπολης εξέδωσαν διατάγματα που απαιτούσαν από τον Οικουμενικό Πατριάρχη και τους ψηφοφόρους ιεράρχεις να έχουν την τουρκική υπηκοότητα. Ωστόσο, σύμφωνα με τους κανόνες της Ορθόδοξης Εκκλησίας, ο Οικουμενικός Πατριάρχης μπορεί να εκλέγεται μεταξύ όλων των ιεραρχών του Οικουμενικού Πατριαρχείου σε όλο τον κόσμο, αλλά όχι μόνο μεταξύ εκείνων που έχουν τουρκική υπηκοότητα.
Οι ιστορικοί χριστιανικοί ιεροί τόποι
Από το 1934 η πλειοψηφία των ιστορικών χριστιανικών ιερών τόπων στην Τουρκία αποτελούσαν μουσεία και ήταν ανοιχτοί για το κοινό. Ωστόσο το 2012 η εκκλησία της Αγίας Σοφίας στη Νίκαια μετατράπηκε από μουσείο σε τζαμί, παρά το γεγονός, ότι υπάρχουν αρκετά τζαμιά στην περιοχή αυτή για τον τοπικό μουσουλμανικό πληθυσμό. Η ίδια απόφαση λήφθηκε από την κυβέρνηση ως προς την Αγία Σοφία στην Τραπεζούντα. Το 2014 η Αγία Σοφία στην Ερακλέα (Eregli) μετατράπηκε σε τζαμί κατά τον ίδιο τρόπο. Όπως αναφέρεται στην Ετήσια Έκθεση για την Θρησκευτική Ελευθερία του 2018: “Επί μερικά χρόνια η χριστιανική κοινότητα της Τουρκίας και πέραν της εξέφραζε ανησυχίες για την πιθανή αλλαγή του καθεστώτος της ιστορικής Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη. Παρά το νομικό καθεστώς της Αγίας Σοφίας ως μουσείου από το 1935, ορισμένοι μουσουλμάνοι – συμπεριλαμβανομένων των Τούρκων βουλευτών – ζήτησαν την μετατροπή της σε τζαμί … Οι αξιωματούχοι των ΗΠΑ τόνισαν την ανάγκη να διατηρηθεί η Αγία Σοφία ως μουσείο, υπογραμμίζοντας τη σημασία της ως σύμβολο συνύπαρξης των θρησκειών”.
Η πολιτική αυτή εμποδίζει την αρμονική συνύπαρξη των θρησκευτικών κοινοτήτων.
Λαμβάνοντας υπόψη όσα διατυπώθηκαν παραπάνω, καλούμε το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών να εξετάσει τα εν λόγω γεγονότα και να λάβει αποτελεσματικά μέτρα για την προαγωγή των δικαιωμάτων των πιστών και των θρησκευτικών κοινοτήτων του Οικουμενικού Πατριαρχείου.